NEW ENGLAND REVISITED: PLYMOUTH

De "Mayflower" de replica die in 1957 de reis van de pelgrims van Engeland naar Plymouth heeft overgedaan

Na zestig dagen op zee landden de 102 passagiers en bemanningsleden van de "Mayflower" op een plek die de Indianen "Patuxet" noemden. Het was 16 december 1620. Ze stichtten er de eerste Engelse nederzetting in New England: Plymouth. De "pelgrims" zoals ze zichzelf noemden waren religieuze dissidenten die eerder al Engeland waren ontvlucht om aan vervolging te ontkomen. De grootste groep had zich in het Nederlandse Leiden gevestigd, maar besloten de oceaan over te steken om een religieuze gemeenschap te stichten die een lichtend voorbeeld voor de wereld zou worden, een nieuw Jeruzalem, een schitterende stad op de heuvel. De mythe blijft tot vandaag doorleven. Het idee van het Amerikaanse exceptionalisme - wij zijn anders dan de rest - komt in bijna elke speech van Obama terug.

De kust van Plymouth Bay zoals de pelgrims die in 1620 zagen. De duinen kwamen hun bekend voor: ze deden hen denken aan hun tijd in Holland

De pelgrims waren niet de enige passagiers aan boord van de Mayflower. Ze hadden het gezelschap van een groep Engelse avonturiers die heel andere dan religieuze bedoelingen hadden: zij hoopten op fabelachtige winsten uit de handel in beverhuiden en hout en wie weet nog welke zakelijke kansen die zich zouden voordoen in de Nieuwe Wereld. Het kwam algauw tot scherpe conflicten tussen beide groepen, maar de eerste jaren waren ze wel gedoemd om samen te werken. De problemen waren niet gering: ze kwamen aan in de winter en hadden niet genoeg voorraden om te overleven. De omgeving was kaal en dor en de plaatselijke bevolking vijandig. Dat de kolonisten er geen graten in zagen om de wintervoorraden van de Indianen te stelen droeg niet bij tot de wederzijdse verstandhouding.

Deze "very sweet brook" was één van de redenen voor de pelgrims om hier hun nederzetting te bouwen

Leyden Street genoemd naar de stad waar de meeste pelgrims eerder hun toevlucht hadden gezocht

Maar de Indianen hadden hun eigen problemen. De Mayflower was niet het eerste Europese schip in de wateren van Cape Cod: Franse en Britse vissers waren er al enkele jaren actief en hadden ziektes verspreid met catastrofale gevolgen voor de oorspronkelijke bewoners van het gebied. Tegen 1620 was de bevolking gedecimeerd door pest, cholera en griep. Hele Indiaanse dorpen waren uitgestorven, ook Patuxet was verlaten. De machtsverhouding onder de verschillende Indiaanse volkeren was danig verstoord. Massasoit, de leider van het erg verzwakte Pakanoketsvolk - een subgroep van de Wampanoags - zag in de komst van de Britten een kans om zijn positie te versterken. Hij hielp ze de eerste winter overleven en kreeg in ruil Europese technologie: potten en pannen, messen, vuurwapens. Hij was met andere woorden, de eerste collaborateur, al was de verhouding met de nieuwkomers niet rimpelloos. Er waren provocaties aan beide kanten, maar het besef op mekaar te zijn aangewezen dwong beide bevolkingsgroepen tot een ongemakkelijke verstandhouding.

Massasoit, sachem van de Wampanoags. Dank zij hem konden de kolonisten de eerste winter overleven al kwam bijna de helft van hen om door ontbering, uitputting en kou.

Voor de inheemse volkeren van Amerika was de komst van de Europeanen een ramp. Pas sinds kort wordt dat in de VS ook officieel erkend.

De vrede zou een generatie lang stand houden. Het liep mis toen na de Mayflower steeds meer kolonisten uit Europa aankwamen en steeds meer land van de Indianen innamen. Ook de handel in beverhuiden liep terug: in enkele decennia waren de dieren zo goed als uitgeroeid.

Metacom, de zoon en opvolger van Massasoit had al in die mate Europese zeden en gewoonten aangenomen dat hij zich "Koning Filip" liet noemen. Filip stond onder toenemende druk van zijn jonge krijgers om de Europeanen te verjagen of op zijn minst terug te dringen. De veroordeling voor moord en de berechting door de Engelsen van drie Pakanokets uit zijn kring was de aanleiding voor een oorlog die in 1675 begon en meer dan een jaar zou duren. Het werd een bittere strijd met wederzijdse slachtpartijen en wreedheden. Maar uiteindelijk moesten de Indianen het onderspit delven. De Engelsen konden zich immers vanuit Europa laten bevoorraden in voedsel en wapens. De Indianen waren helemaal op zichzelf aangewezen en de kolonisten vernielden hun voedselvoorraden en velden. Onderlinge verdeeldheid tussen de verschillende groepen - een aantal stammen koos de kant van de Engelsen - deed de rest.

De gevolgen waren rampzalig voor de beide kampen. De kolonisten verloren tientallen steden en nederzettingen en 8% van hun bevolking (vergelijk met de Tweede oorlog die in vijf jaar 1% van de Amerikaanse bevolking het leven kostte). Hun economie moesten ze weer van de grond af opbouwen. De relatief vreedzame betrekkingen tussen de Engelse kolonisten van de eerste generatie en de oorspronkelijke bevolking waren voor goed verleden tijd. Maar voor de Indianen was het resultaat ronduit vernietigend: Metacom, alias koning Filip, werd vermoord door een lid van de rivaliserende Sakonnetstam. 60 tot 80% van de Indiaanse bevolking was dood of als slaaf verkocht. De oorlog zelf, maar vooral honger en ziekte hadden de oorspronkelijke bewoners van New England zo goed als uitgeroeid. Wat vandaag overblijft zijn kleine Indiaanse gemeenschappen op Martha's Vineyard en Cape Cod en talrijke plaatsnamen: Mattapoiset, Naragansett, Sakonnet, Aquidnack Island, Nantucket enz. Op Martha's Vineyard wordt de taal van de Wampanoags weer op school geleerd.

De reis met de Mayflower was geen pretje. De meeste passagiers zaten opeengepakt in het lage middendek, samen met kippen, varkens en geiten. Het stonk er vreselijk en zeeziekte maakte het vaak nog erger. Het mag een wonder heten dat alle passagiers heelhuids zijn aangekomen. Eén matroos overleefde de overtocht niet.